Neden 2 : çünkü iş gücü ihtiyacı oluştu, öncelikle bu ihtiyaç nasıl oluştu kısaca:

    Sömürge ticareti, pamuk endüstrisini yarattı ve besledi. XVIII. yüzyılda pamuk endüstrisi, Bristol, Glasgow ve özellikle köle ticaretinin de merkezi olan Liverpool gibi büyük sömürge limanlarının hinterlandında gelişti. Gayrı insani olmakla birlikte hızla genişleyen köle ticareti, her adımda pamuk endüstrisini daha da uyardı. Afrikalı köleler kısmen Hindistan’ın pamuklu mallarıyla satın alındı; Hindistan’daki savaş ya da isyanlar bu malların arzını kesintiye uğrattığında da, ortaya çıkan boşluğu Lancashire doldurdu. Kölelerin götürüldüğü Antilerdeki plantasyonlar, İngiliz endüstrisine pamuk hammaddesi sağlıyor, buna karşılık çiftlik sahipleri de Manchester’ın damalı pamuklarını alıyordu. [1] 

     1857 yılında Manchester Pamuk alım Birliği’nin kurulmasıyla Lancashire’li pamuklu fabrikatörleri Lancashire pamuklu endüstrisinin tümüyle Amerikan pamuğuna bağlanmasındaki tehlikeyi sezdikleri ve Amerika’da olağanüstü bir durum karşısında fabrikalarının üretimini durdurmak zorunda kalacakları gerçeğini anladıklarını ilan ettiler. Bu birlik kurulduğu yıldan Amerikan iç savaşının başladığı yıl olan 1861’e kadar çalışmalarını çok etkili olmayan bir biçimde sürdürdü: pamuk kıtlığının tehlikeli boyutlar alacağının anlaşılması üzerine çalışmaların daha etkili olması yönünde çabalar gösterilmesi kararlaştırıldı. Özellikle Hindistan ve Türkiye’de pamuk yetiştirilmesini teşvik etmek için çalışmalar yoğunlaştırıldı.[2]

   Manchester Pamuk Alım Birliğinin Türkiye’de pamuk üretimini teşvik tasarıları tümüyle dayanaksız değildi çünkü 18. yüzyılda Türkiye, İngiliz pamuklu sanayinin güvenilir bir hammadde kaynağı olmuş ve uzun yıllar boyu İngiltere’ye pamuk ihraç etmişti. 1775’de İngiltere’nin Türkiye’den ihraç ettiği pamuk miktarı 2.175.132 iken 1789 ise 4.406. 892 dir.[3] Amerika, bağımsızlığını ilan etmeden önce de İngiltere’ye İzmir Limanlarından pamuk ihraç ediliyordu ve 1793’de çırçırın icat edilmesi, Amerikan pamuğu ithalini artırdı, savaşta oldukları 1812-1813 yıllarında bile pamuk ithal etti.[4] 19. yüzyılın başlarında İzmir’den İngiltere’ye ihraç edilen pamuk miktarının azalmasının başlıca iki nedeni vardır. Bunların, Amerikan pamuğunun hem kalitece iyi hem fiyatça daha ucuz olması ve Türkiye’den pamuk ithal etme tekelini elinde bulunduran Levant şirketinin ithal ettiği pamuk karşılığında Türkiye’ye mamul mal satma zorunluluğunda bırakılması olduğu söylenebilir.[5]  

---

[1]Hobsbawm, Eric, Devrim çağı,1789-1848, Çev: Bahadır Sina Şener,Dost Kitabevi, 3. Baskı, Haziran, 2003, s: 43

[2] Kurmuş, Orhan, Emperyalizmin Türkiye’ye Girişi, s: 60

[3] Kurmuş, Orhan, age, s:61

[4] Elena Frangakıs-syrett, İzmir’de Pamuk ve Kumaş Ticareti,  Osmanlıda, Toprak Mülkiyeti ve Ticari Tarım,  Tarih Vakfı, 2. Basım, Mart 2009,s:103,

[5] Orhan kurmuş, age, s: 61